Japon Sineması’nın imparatoru olarak anılan Akira Kurosawa’nın yaşamının kötüye gidip dibe vurduğu bir noktadan yeniden zirveye çıkışını sağlayan bir Sovyet filmi Dersu Uzala. Vladimir Arseniev’in bu etkileyici öyküsü Agasi Babayan tarafından 1961 yılında yine Dersu Uzala adıyla perdeye başarıyla aktarılmışsa da Kurosawa aynı öyküden, Sibirya’nın çetin doğa koşullarında iki yıl süren çekimle, bir doğa senfonisi yaratmıştır.

Dersu Uzala’da yeryüzünün insan eli değmemiş, insan tarafından bozulmamış diyarlarında keşfe çıkmış bir grup Rus askeriyle buluruz kendimizi. Grubun komutanı Yüzbaşı Arseniev, orada yaşayan bir avcı olan Dersu Uzala’nın kendilerine rehberlik etmesini ister. Bütünüyle ayrı dünyaların insanı olan bu ikili arasında zaman içinde derin bir dostluk gelişecektir. Sibirya’nın sonsuz bozkırlarını biz de askerler gibi ancak bilge Dersu’nun rehberliğiyle anlayabiliriz. Orada her şeyin bir kişiliği vardır. Dersu onların hepsinin dilinden anlar. Orada Güneş birinci adamdır, Ay ikinci… Ateş de adamdır, su da, rüzgâr da, hem öfkeli adamlardır bunlar. Taştan tutun aleve kadar hepsi konuşur, hepsi bir şeyler anlatır. Burada insan hiç tanımadığı, hiç karşılaşmayacağı insanlara hayatta kalmasına yardımcı olsun diye onardığı kulübeye kibrit, pirinç, tuz ve odun bırakır. Orada hiçbir şey ziyan edilmez, her atık bir başkasının gıdasıdır. Bu yaşayan doğayı anlamak ancak ona teslim olmak, onunla bütünleşmek, onun bir parçası olmakla mümkündür. Bu çetin doğa koşullarında Dersu, sayısız kez Yüzbaşının hayatını kurtarır. Ancak burada kurallar çok katıdır, doğa güçten düşeni hayatta bırakmaz. Yüzbaşı da artık yaşlanan Dersu’nun yaşamını kurtarmak için onu medeniyetin hüküm sürdüğü kente getirir. Kent yaşamını görürüz Dersu’nun gözlerinden; insanlar küçük kutulara hapsolmuştur, su da odun da paralıdır, dışarıda çadır da kurulmaz, havaya kurşun da sıkılmaz, ağaç da kesilmez. Dersu buraya ait değildir, ormanın ruhu çağırır onu aralarındaki hesabı kapatmak için.

Dersu Uzala’da yitirdiğimiz geçmişi bize gösterir Kurosawa. İnsan olarak elimizi sürdüğümüz her şeyi biraz da bozmuşuzdur. Avcı toplayıcı insan da geçmişten çıkıp gelmiş, zamanın modern insanıyla karşılaşmış, onunla içten bir dostluk kurmuş ve dünyasına geri dönmüştür.